Al langer lees ik hoofdschuddend – en gisteren rondom de berichtgeving over Steenbergen weer – over bijeenkomsten in gemeenten die gaan over de komst van vluchtelingen. Er zijn bijeenkomsten bij die enorm uit de hand lopen. Burgemeester(s) die uitgejoeld worden, protesten in de zaal, geschreeuw, emotionele maar soms op misverstanden berustende betogen. Er zijn dus mensen die grote moeite hebben met de komst van vluchtelingen, maar los daarvan: waarom loopt het zo uit de hand? Of beter gezegd: waarom krijgen dit soort avonden de kans om uit de hand te lopen? Zoals ook getwitterd werd: ‘Niet alleen schandelijk hoe burgerhooligans zich in #Steenbergen misdragen, net zo erg hoe politici en ‘debatleider’ erbij staan te kijken.’
Nu ben ik geen politicus en ik organiseer deze avonden ook niet, maar ik ben wel aanwezig geweest bij een avond die georganiseerd werd door de gemeente Amstelveen. Van wat ik daar heb gezien, zouden andere gemeenten kunnen leren. Het ontvangst was in de grote ruimte van het raadhuis, keurig met koffie en thee. Bij aanvang neemt een ingevlogen ceremoniemeester het woord. Hij heet de mensen netjes welkom en legt de bedoeling uit. De opzet is er één van wat ik dan maar decentralisatie noem. Er zijn een aantal loketten geopend waar verschillende organisaties graag de mening van burgers horen, waar vragen gesteld kunnen worden en waar mensen hun ideeën kunnen achterlaten. In de zaal loopt verder zo’n beetje heel politiek Amstelveen rond, herkenbaar aan naambadges. Die zijn beschikbaar voor discussie en vragen. Dat is de opzet van het eerste uur. Mijn eerste reactie was wat teleurgesteld, misschien had ik stiekem toch gehoopt op een verhit plenair debat met allerlei burgers die spreektijd krijgen. Deze aanpak was echter natuurlijk heel slim. Er ontstaan hier en daar verhitte discussies, maar één op één met een wethouder of burgemeester is het veel moeilijker om je emoties te laten ontsporen dan als je samen bent in een grote groep en je tegen een bepaalde mening kunt afzetten door boe-geroep of protest. Halverwege de avond neemt burgemeester Mirjam van ’t Veld het woord en houdt een vlammend betoog over waarom de gemeente Amstelveen – en haar inwoners – haar verantwoordelijkheid moet nemen voor de opvang van 400 vluchtelingen. Ongeveer evenveel bezoekers van de avond luisteren ademloos naar haar sterk en appellerend verhaal. Er is letterlijk geen speld tussen te krijgen, tijdens haar verhaal geen ruimte voor vragen of reacties in de vorm van applaus of afwijzing. Het applaus volgt achteraf wel, samen met de mededeling door de ceremoniemeester dat de burgemeester beschikbaar is voor vragen, ze loopt rond in de zaal. Er loopt beveiliging rond, maar de sfeer blijft goed. En langzaam gaat iedereen huiswaarts.
Het gaat me niet om het voornemen an sich om vluchtelingen op te nemen – wat ik toejuich – in Amstelveen. Ook niet over of het verstandig is om ze te plaatsen tussen twee Joodse wijken in – ik zie kansen, maar ook mogelijke moeilijkheden. Het gaat om de slimme aanpak. Meningen peilen, mensen hun verhaal laten doen is volgens mij helemaal niet handig in de vorm van een plenaire aanpak met mogelijkheid tot inspraak via de microfoon. Doe het zoals in Amstelveen. Delen gemeente dit soort expertise en ervaringen met elkaar? Gisteren in Steenbergen was een voorbeeld van hoe het niet moet. Een uitgebreid verslag over de Amstelveense aanpak heb ik nog niet gevonden, dus laat dit verhaal andere gemeenten inspireren.